در کتاب‌ها انقلاب را به سیلی تشبیه کرده‌اند که همه چیز را با خود می‌برد. سیل که فروبنشیند، همه چیز با روز قبل متفاوت است.

از آن طرف در روزهای ابتدایی هر انقلاب یا حتی آمدن نظام جدید دست مردم به نخستین چیزهایی که می‌رسد نمادهاست؛ نمادهایی چون مجسمه وسط میدان شهر، عکس روی اسکناس یا نام خیابان‌ها. در میان اینها آنچه بیش از هر چیز داستان جالبی دارد نام‌هاست؛ اسامی‌‌که در اذهان باقی مانده و تغییرشان کار دشواری است. شاید شما هم افرادی را دیده باشید که هنوز هم نام سابق برخی اماکن را در یاد دارند.

تغییر اسامی اماکن در انقلاب اسلامی بر حسب ظاهر قبل از پیروزی انقلاب آغاز شده است. دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بتازگی خاطره‌ای را از ایشان در مورد تغییر اسم یک ورزشگاه در مشهد به نام غلامرضا تختی منتشر کرده که زمان آن حدودا سه ماه قبل از انقلاب است. با این حال با شکل‌گیری نظام جدید پس از انقلاب، روند تغییر نام، شتاب بیشتری به خود گرفت.

پیش از انقلاب اسلامی، به گفته یک محقق، تهران شهر شاه شده بود. 66 خیابان تهران در آن روزها به نام شخص شاه یا خاندان پهلوی بود، در حالی که بعد از انقلاب فقط چهار خیابان به نام بنیانگذار انقلاب یا نزدیکان ایشان نامگذاری شد که با توجه به اقبال مردم به رهبرشان، امری طبیعی است.

در عین حال در تهران قبل از انقلاب، مذهب و بخصوص مذهب اسلام جایی نداشت، اما جالب است بدانید‌ در همان دوره در بخش‌هایی از تهران بویژه در جنوب این شهر، مردم نام شخصیت‌های مردمی را روی محلات خود می‌گذاشتند؛ از نام شاعران مبارز گرفته تا تختی؛ ورزشکاری که در اذهان مردم آن روزگار و حتی زمان ما به عنوان یک قهرمان شناخته می‌شود. نقل است که در آن زمان حتی اگر نام شهری روی یک خیابان بود، مردم از در مخالفت با دولت نام ساکنان شهر را روی آن می‌گذاشتند. دولت می‌گفت شیراز، مردم می‌گفتند شیرازی‌ها.

محققان آغاز تحول در نام خیابان‌های تهران را به دولت موقت نسبت می‌دهند که با تشکیل شورایی به نام شورای نامگذاری شهرداری در مدت کوتاهی از اردیبهشت ‌58 تا آبان ‌59 نام 500 معبر از شهر تهران را تغییر داد و فقط نام خیابان‌هایی چون دماوند، بهارستان، راه‌آهن و کریمخان زند به نام سابق باقی ماند. گفتنی است در این دوره نقش مردم بسیار پررنگ است. بسیاری از تغییر اسامی توسط مردم یا حداقل با خواست جدی آنان صورت می‌گیرد و پس از تغییر نام هم با همکاری مردم در از یاد بردن نام سابق و به یاد سپردن نام جدید، در مدت کوتاهی نام سابق از میان می‌رود. این موضوع بخصوص در مورد نامگذاری در شهرهای کوچک جلوه بیشتری دارد، چرا که در آن شهرها مثل تهران دولت جدید تسلط نداشته و اکثر امور به صورت مردمی اداره می‌شده است.

یک پژوهشگر با بررسی اسامی خیابان‌های تهران قبل و بعد از انقلاب اسلامی به این نتیجه رسیده که بعد از انقلاب به جای تاکید بر اسامی خاندان پهلوی، نزدیکان این رژیم و اسامی شخصیت‌های پیش از اسلام بخصوص شاهان، بر اسامی شهدا و مبارزان صدر اسلام، شخصیت‌های مبارز با رژیم پهلوی و شهدای انقلاب اسلامی و نیز ائمه(ع) تاکید شده است. از این منظر است که نام خیابان پهلوی در تهران به خیابان مصدق تغییر می‌کند .