چه کتابی را به چه کسی بدهیم؟

چند دستورالعمل ساده برای انتخاب هدیه کتاب.

 

سال نو و بهار نزدیک است. ایرانیان به رسم قدیم به یکدیگر عیدی می دهند و روزهای شیرینی را سپری می کنند. بسیاری از مردم ترجیح می دهند به یکدیگر کتاب عیدی بدهند اما نمی دانند چه کتابی بخرند. هدیه کتاب در جهان غرب نیز به مناسبت های گوناگون از دیرباز متداول بوده است. در نوشته ای که در پی می آید با استفاده از یادداشت های شیکاگو تریبون و هافینگتون پست، به بررسی ملاک های انتخاب کتاب مناسب برای هدیه پرداخته ایم.
 علاقه مندان به کتاب، هدیه دادن و هدیه گرفتن این کالای فرهنگی را دوست دارند و ممکن است به بهانه های مختلف مانند سالگرد تولد و سال نو به چنین کاری اقدام کنند؛ البته برای هدیه دادن نیاز است به درستی سنجیده شود که چه کتابی برای چه فردی مناسب تر است یا اصلاً شخص مورد نظر اهل مطالعه است یا نه؛ کاری که تشخیص آن گاه بسیار سخت است چون علاقه مندان به کتاب در دنیا بسیار اندک هستند؛ از این رو بسیاری دوست دارند هدایایی بدهند که مطمئن هستند اغلب افراد به آن علاقه دارند؛ مثلاً عطر یا لباس را به عنوان هدیه انتخاب می کنند و اگر هم قصد خرید کتاب داشته باشند سراغ پرفروش ها می روند. اما همه خوانندگان با این عقیده موافق نیستند زیرا خواندن یک کتاب باارزش را بهتر می دانند و معتقدند پرفروش بودن لزوماً به معنای خوب بودن نیست. این دسته معتقدند اگرچه علاقه مند کردن افراد به آثار فاخر مشکل است اما غیرممکن نیست. البته انتخاب از بین پرفروش ها لزوماً بد نیست زیرا اولاً ذهن هدیه گیرنده تحت تأثیر این عنوان خواهد بود، ثانیاً حضور کتابی در فهرست پرفروش ها معمولا اتفاقی نیست و نشانه اقبال عمومی به آن کتاب است.

ملاک های انتخاب کتاب برای هدیه

بسیاری به کتابفروشی ها مراجعه می کنند و درباره ویژگی های فرد هدیه دهنده توضیح می دهند و از کتابفروش کمک می طلبند تا کتاب مناسبی را دریافت کنند در حالی که انتخاب کتاب مناسب یک هنر است. برای رسیدن به این مهم باید وقت خود را صرف انجام چند کار کنید.

برای خرید کتاب اولین نکته مناسب بودن آن است. کتاب را به صرف پرفروش بودن یا پیشنهاد آن توسط دیگران انتخاب نکنید. ایرادی ندارد که بر اساس پیشنهاد دیگران برای خود کتابی بخرید اما خرید کتاب به عنوان هدیه بدون دانستن محتویات آن اولین اشتباهی است که هدیه دهنده در انتخاب کتاب انجام می دهد.
ایده آل ترین حالت این است که خود کتاب را بخوانید. هر کتابی که به عنوان هدیه برمی گزینید نمایانگر ویژگی شخصیتی انسان است. از طرفی اگر بخواهید همه کتاب ها را بخوانید و هدیه بدهید همه وقت شما صرف خواندن کتاب می شود؛ البته اگر خواننده مشتاقی باشید موردی ندارد اما اگر این طور نباشد پس از مدتی از کتاب هدیه دادن صرف نظر خواهید کرد.
اما ورود به کتابخانه و تحقیق درباره آثار مختلف کار بسیار سختی است. انتخاب کتاب در میان قفسه های متعدد کتاب بسیار زمان بر است ولی برای یک خواننده مشتاق کتابفروشی، درست مانند بهشت است. از خود بپرسید:

*هدیه گیرنده به چه نوع کتابی علاقه مند است؟
 *آیا به داستان علاقه ای دارد؟
* آیا به آثار غیرداستانی علاقه مند است؟
 *به چه ژانری علاقه مند است؟ عاشقانه؟ مذهبی؟ تاریخی؟ زندگینامه؟
 *آیا اصلا به خواندن کتاب علاقه ای دارد؟
 *دایره واژگان آنان در چه حد است؟ جواب این سؤال از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اگر دایره واژگان فردی خوب نباشد خواندن کتابی که پر از کلمه های ناآشناست خواننده را کسل می کند.
بعضی آدم ها خواندن هر کتابی را دوست دارند. خرید کتاب برای این دسته بسیار آسان است و امکان اینکه از هدیه شما لذت ببرند بسیار بالاست اما بعضی ها به ژانر خاصی علاقه مندند و گروهی دیگر آثار غیرداستانی را می پسندند و مثلاً از خواندن زندگینامه بیزارند.

هدیه کتاب برای کتاب نخوان ها

اما تکلیف ما با آن دسته از مردم که هیچ علاقه ای به خواندن کتاب ندارند چیست؟ ممکن است از خود بپرسید که اصلاً چرا باید برای این دسته کتاب خرید؟ جواب واضح است. باید به این دسته از مردم کتاب هدیه بدهیم تا به خواندن تشویق شوند. بسیاری از نوجوانان و جوانان به دلیل داشتن سرگرمی بسیار و دارا بودن وسایل الکترونیک علاقه ای به کتاب ندارند. اگر جرات کتاب خریدن برای چنین گروهی را دارید با چالش بزرگی روبه رو خواهید شد و باید کتابی انتخاب کنید که قادر نباشند آن را کنار بگذارند. به علایق آنان فکر کنید و کتاب هایی با همان موضوع برایشان تهیه کنید. با این روش آنها را در راه کتاب خوانی یاری می رسانید.
در مرحله دوم باید سراغ کتاب های محبوب و نقد آنها بروید. نقدهای مختلف به شما کمک می کند تا پس از حضور در کتابفروشی انتخاب بهتری داشته باشد زیرا در کتابفروشی ها کتاب های شبیه به هم در یک قفسه قرار می گیرند.
جستجوی عناوین خاص شما را با کتاب هایی یا عناوینی آشنا می کند که پیش از این از وجودشان آگاه نبودید. نقد دیگران و پیشنهاد آنان نیز به شما کمک می کند تا بدانید نظر دیگران درباره آن کتاب چیست. خواندن پشت جلد کتاب نیز به این موضوع کمک می رساند. اما باید در این زمینه محتاط باشید چون گاهی نقدی منفی درباره یک کتاب خاص می خوانید اما پس از خواندن آن نظرتان تغییر می کند و با نظر منتقد موافق نخواهید بود و بالعکس!
در مرحله سوم به سن و جنسیت هدیه گیرنده فکر کنید. از هر کتابفروشی هم کمک بخواهید در اولین گام درباره سن و جنسیت هدیه گیرنده پرسش خواهد کرد. با وجود این که بسیاری از صاحب نظران با گروه بندی مخالفند اما حقیقت این است که بسیاری از کتاب ها برای گروه خاصی از انسان ها نگاشته شده اند و در اکثر موارد برای همان دسته جذابیت بیشتری دارند.
در آخر اینکه از انتخاب عناوین جدید واهمه نداشته باشید. این دلیل که هدیه گیرنده فقط به آشپزی علاقه مند است بدان معنا نیست که باید لزوماً برای او کتاب آشپزی بخرید. کتاب نیز مانند لباس است. بعضی لباس ها وجود دارند که ممکن است هیچ وقت امتحان نکنید اما در صورت امتحان بسیار زیبا خواهند بود. شاید فرد هدیه گیرنده به سفر علاقه مند باشد اما هیچ گاه کتابی دراین باره نخوانده باشد. به علایق فرد در زندگی فکر کنید. آن گاه می دانید در چه زمینه ای برای او کتاب بخرید.
کتاب بهترین هدیه است. چون نه تنها به انسان اطلاعات جدیدی می دهد بلکه باعث انبساط خاطر نیز می شود. کتاب شما را به جاهایی می برد که تاکنون نرفته اید اما مایلید از آن دیدن کنید. کتاب، ورزش روح است و به شما کمک می کند وارد دنیای خیال شوید.
کسانی که سراغ کارت پستال یا کارت هدیه می روند احساس راحتی می کنند اما باید بدانند که فرصتی بزرگ را از دست می دهند. بهترین هدیه برای دریافت یا تقدیم کردن چیزی است که درکی کامل از هدیه گیرنده یا دهنده به انسان بدهد. چرا هدیه ای ندهید که مشخص باشد برای انتخاب آن زمان گذاشته اید و برای طرف مقابل ارزش قائل شده اید؟ انتخاب کتاب مناسب و دریافت بازخورد مثبت بسیار لذت بخش است. این حس مثبت را حتماً امتحان کنید.